Twee vormen van axiale SpA
Er zijn twee vormen van axiale SpA: niet-röntgenologische axiale spondyloartritis en röntgenologische axiale spondyloartritis. Beide vormen geven dezelfde soort klachten. Het grootste verschil is dat bij röntgenologische axiale SpA de chronische ontstekingen al hebben gezorgd voor schade aan het bot. Dat is te zien op een röntgenfoto.
Chronische ontstekingen in gewrichten
De ontstekingen in de gewrichten die je krijgt bij axiale SpA zijn chronisch. Dat betekent dat je de ontstekingen je hele leven bij je draagt. De ontstekingen komen vooral voor in gewrichten in het bekken, het sacro iliacaal (SI)-gewricht (het gewricht tussen het heiligbeen en het bekken) en de wervelkolom. Door de ontstekingen kun je pijn voelen, moe en stijf zijn, en je minder goed bewegen.
Andere symptomen bij axiale SpA
Als je axiale SpA hebt, is de kans groter dat je ook andere aandoeningen krijgt, zoals oogontstekingen (uveïtis), chronische darmontstekingen, huidklachten (psoriasis), ontstekingen van pezen of peesaanhechtingen (enthesitis), ontstekingen in andere gewrichten dan de rug of het bekken (perifere artritis) of ontstekingen aan vingers of tenen (dactylitis). Axiale SpA kan behalve lichamelijke klachten ook psychische klachten veroorzaken. Je kunt je bijvoorbeeld somber of angstig gaan voelen of stress ervaren.
Structurele schade
Structurele schade aan de gewrichten sluipt er langzaam in en hoe het precies ontstaat is nog niet helemaal duidelijk. Het begint met ontstekingen in je gewrichten. Jouw lichaam reageert op de ontstekingen met een natuurlijk reparatiemechanisme; het probeert de gevolgen van de ontstekingen te repareren. Door dit mechanisme gaat jouw lichaam onder andere te veel nieuw botweefsel aanmaken.
Uiteindelijk kunnen de wervels en gewrichten verbenen, vergroeien of zelfs aan elkaar vastgroeien. Dat is niet meer terug te draaien. Daarom wordt het structurele schade genoemd.
Ongemerkt ontstaan van schade
Ook als je weinig klachten hebt, kan er schade ontstaan zonder dat je het merkt. Houd daarom goed bij hoe het met je gaat. En let extra op signalen die kunnen wijzen op schade in de gewrichten van je rug of bekken. Deze signalen zijn bijvoorbeeld meer pijn hebben, vaker moe zijn en moeilijker bewegen. Merk je dat jouw klachten erger worden? Praat er dan over met jouw zorgverlener.
Wie krijgt structurele schade?
Niet iedereen met axiale SpA krijgt structurele schade. Bij sommige mensen is het risico groter dan bij anderen. Van elke 10 patiënten krijgen ongeveer 7 patiënten, na lange of korte tijd, last van te veel botvorming1. Mogelijke risicofactoren zijn o.a. een hoge ziekteactiviteit (de mate waarin je ziekte actief is), ontstekingen zichtbaar op MRI, en al bestaande schade aan de wervels (zogenaamde syndesmofyten) 2, 3.
Zelf de regie nemen
Welke klachten je krijgt en hoe de ziekte verloopt is voor iedereen anders. Daarom is ook de best passende zorg voor iedereen verschillend. De nieuwe website www.monsterrugpijn.nl bevat belangrijke informatie en biedt praktische tips om de regie te nemen. Niet alleen handig voor patiënten, maar ook als je iemand kent met axiale SpA.
Referenties:
1.Prof. Landewe en Prof. van der Heijde, NED TIJDSCHR GENEESKD, 2011;155:A3680
2.Denis Poddubnyy et al. Arthritis & Rheumatism Vol. 64, No. 5, May 2012, pp 1388–1398
3.Denis Poddubnyy et al. Curr Opin Rheumatol 2012, 24:363–369